HOLLANDA BİLİM, TEKNOLOJİ VE İNOVASYON (STI) EKOSİSTEMİNDEN ÖRNEKLER: ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VE ŞARJ İSTASYONLARI

İçindekiler

Dünyanın en büyük petrokimya şirketlerinden biri olan Shell’in anavatanı Hollanda, 2030 yılı itibarıyla yalnızca emisyonsuz araçların trafiğe çıkabileceğini hedefleyen stratejisini 2017 yılı itibarıyla açıklayarak benzinli ve dizel araçlara bu tarih itibarıyla izin vermeyeceğini beyan etmiştir. Bu hedefe ulaşabilmek için de her geçen gün gerekli altyapıyı hazırlamakta ve çalışmalarını tüm hızıyla sürdürmektedir.

Hollanda hükümeti, sıfır ve düşük emisyona sahip olan araçlara bazı kayıt ve yol vergileri istisnaları sağlamaktadır. Tamamen elektrikli olan araçlar satın alma ve motorlu taşıtlar vergilerinden muaftır. Hibrit elektrik araçlar ise emisyonuna göre belli bir vergilendirmeye tabi tutulmaktadır. Ayrıca elektrikli araçlar için ücretsiz park ve halka açık yerlerde şarj etme imkanları da sağlanmaktadır.

Son zamanlarda, bu hedefler doğrultusunda elektrikli araç kullanımı daha da artırabilmek için hükümet tarafından ekstra bir plan geliştirilmektedir. Henüz resmi olarak açıklanmayan bu plana göre, 2021 yılından itibaren başlanarak elektrikli araç başına 6 Avro’ya varan bir sübvansiyon verilecektir. 2030 yılına kadar kademeli olarak bu sübvansiyon miktarı 2200 avroya kadar düşürülecektir. Buradaki amaç tüm vatandaşların bir an önce emisyonsuz araçlara sahip olmasını sağlamaktır.

Halka açık olarak kullanılan elektrikli araçlar da satın alma sübvansiyonuna tabi tutulacaktır. 2021’de araç başına 2.030 Avro ile başlayarak 2024 yılına kadar 1.830 Avro’ya düşecektir. Ayrıca, benzin ve dizel tüketim vergileri 2020’de litre başına 1 kuruş, 2023’te yine litre başına 1 kuruş olmak üzere toplamda iki kuruş artacaktır.

Kasım 2018 tarihi itibariyle, Hollanda’da bir önceki yıla oranla kullanımda olan full elektrikli araç sayısı yaklaşık yüzde 100 artarak 39 bin âdete yükselmiştir. Hibrit elektrikli araçlarla beraber Hollanda’da 140 bin elektrikli araç kullanımdadır.

2018 yılında 400 bin adet binek araç satışı yapılmıştır ve bu araçlardan 20 bin âdeti elektrikli araçlardır. Toplam binek araç satışının yüzde 5’i elektrik araçlara aittir. 2017 yılında ful elektrikli araç satışı hibrit elektrik araç satışını da geçmiş vaziyettedir.

2017 yılında hibrit araçların satışında büyük bir düşüş yaşanmıştır. Bunun nedeni, sıfır ve düşük emisyonlu araçlarla ilgili yapılan vergisel düzenlemelerden sonra Hollandalıların ful elektrikli araçlara olan talebinin artmasıdır.

Avrupa ülkelerindeki duruma bakıldığında ise, Hollanda elektrikli araç satışında İsveç’in ardından ikinci durumdadır.

Elektrikli otomobil piyasasına bakıldığında ise, pazar payında Tesla’nın önde olduğu göze çarpmaktadır. Hollanda’da 11 bin adet Tesla Model S ve 4 adet Tesla Model X satılmıştır. En fazla satılan 10 marka aşağıdaki gibidir.

Hibrit araçlarda ise, en fazla satılan marka Mitsubishi’dir. Yaklaşık 25 bin adet Mitsubishi Outlander binek otomobil satılmıştır.

Hükümet, özel sektör ve eğitim kurumları işbirliği içerisinde ülkenin her bir tarafında elektrikli araçlar için şarj istasyonları kurulmasını amaçlamaktadır. 2018 yılı itibarıyla Hollanda’da yaklaşık 35 bin adet şarj istasyonu noktası bulunmaktadır. Hollanda, hükümeti elektrik araç sayısına oranla düşük olan bu oranı artırabilmek için yerel ve ulusal işbirliği içerisinde yürütülen Green-Deals platformunu kurmuştur. Bu platform, inşaat, gıda, enerji, iklim, hareketlilik, su gibi birçok farklı temada Hollanda’nın yeşil, sürdürülebilir ve çevreci bir ekonomi olabilmesi için çalışmalar yürütmektedir.

Green-Deals’in kurulmasındaki ana fikir, Hükümetin yasama engellerini kaldırarak ve yenilikçi kişi ve grupları bir araya getirerek özel projelerin kolaylıkla çıkmasını sağlamaktır. Dutch Living Lab, elektrikli araçlar için kamu-özel ortaklıklarının ilk ve en önemli örneklerinden biridir. Living Lab’in ana odağı, yenilenebilir güneş ve rüzgar enerjisi kullanarak, elektrikli araçları maliyet-etkin ve enerji-etkin bir şekilde şarj etmenin yollarını bulmaktır.

Bugün itibariyle, 325 belediye hâlihazırda halka açık istasyonların % 80’ini temsil eden bu programa dâhil olmuştur. Şehirler bazında ise başkent Amsterdam yaklaşık 4 adet istasyon ile en fazla şarj noktası bulunan şehirdir.

Hollanda, temiz ve çevreci ulaşım stratejisini toplumun tamamına bir kültür olarak aşılamayı ve bu konunun ne denli önemli olduğunu herkes tarafından anlaşılır olmasını amaçlamaktadır. Örneğin, 2017 yılında Eindhoven Teknoloji Üniversitesi’nden bir öğrenci grubu dünyada ilke kez biyolojik olarak parçalanabilen arabası olan Lina’yı yapmıştır.

Lina, keten lifi kompozit levhaların arasına sıkıştırılmış ve tamamen şeker pancarından elde edilen biyobozunur reçineden yapılmıştır. Bu yapı sadece tamamen geri dönüştürülebilir olmakla kalmamakta, aynı zamanda Lina’ya cam elyafına benzer bir güç de vermektedir.

Bir ilginç ve güzel örnek ise, Hollandalı mucitlerin kendi yaptıkları elektrikli motosikletle dünyayı 80 günde turlamasıdır.

Hollanda’da trenler, metrolar ve tramvaylar % 100 elektrikli ve tamamen temiz rüzgar enerjisi ile çalışmaktadır. Bu bakımdan, ulaşımının tamamında kullanılan enerjilerin temiz ve yenilenebilir olması planlanmaktadır.

Dünyadaki en büyük sıfır emisyonlu otobüs filosu da Hollanda’da bulunmaktadır. 28 Mart 2018 tarihi itibariyle, Schiphol Havaalanı ve çevresindeki yollarda 100 yeni elektrikli otobüs hizmet vermeye başlamıştır. Buradaki otobüslerde dikkat çelen önemli husus, yalnızca yenilenebilir yel değirmenleri enerjisi kullanılıyor olmasıdır.

Ayrıca, Avrupa’nın ilk elektrikli taksileri Hollanda’da başlamıştır. 2021 yılı itibariyle yereldeki tüm taksilerin elektrikli olması planlanmaktadır.

Kaynaklar:

1) https://blog.evbox.com/electric-car-incentives

2) https://www.cbs.nl/en-gb/news/2018/21/number-of-all-electric-cars-increasing-rapidly

3) https://www.cbs.nl/en-gb/publication/2018/26/trends-in-the-netherlands-2018

4) https://cleantechnica.com/2019/01/05/dutch-ev-sales-tripled-in-2018-30-market-share-in-december-tesla-model-s-took-1-spot-quicknews/

5) http://compositesmanufacturingmagazine.com/2017/05/dutch-students-present-lina-worlds-first-biocomposite-car/

6) http://www.ev-volumes.com/

7) https://electrek.co/2016/10/18/electric-vehicle-smart-charging-to-go-nationwide-in-netherlands/

8) https://electrek.co/2017/10/10/netherlands-dutch-ban-petrol-diesel-cars-2030-electric-cars/

9) https://www.electrive.com/2018/11/30/netherlands-develop-new-ev-purchase-incentives/

10) https://www.fleetcarma.com/can-learn-netherlands-ev-adoption/