HOLLANDA BİLİM,TEKNOLOJİ VE İNOVASYON EKOSİSTEMİNDEN ÖRNEKLER: BİSİKLET VE BİSİKLET PAYLAŞIMI UYGULAMALARI

İçindekiler

17 milyonluk bir nüfusa sahip olan Hollanda, 23 milyonu aşkın normal bisiklet ve 2 milyon elektrikli bisiklet kullanan kişi sayısı ile tam bir bisiklet ülkesidir. Özellikle büyük şehirlerde toplu taşıma araçlarına ve arabalara göre daha popüler bir ulaşım aracıdır. Hollanda, bisiklet kullanım kültürü ile vatandaşlarının sağlıklı yaşamalarına katkı sunarken, aynı zamanda şehirlerinin sürdürülebilir, enerji verimli, yaşanabilir ve çevreci hedeflerini de yerine getirmek istemektedir.

Bisikletler, Hollanda’da bir spor yapma aracı olmaktan öte bir ulaşım aracı olarak görülmektedir. Özel bisiklet yolları, bisiklet sürücüleri trafik kuralları, trafik işaretleri ve trafik lamba sistemleri bulunmaktadır. Yayalardan sonra trafikte geçiş önceliği bisiklet sürücülerine verilmektedir.

Hollanda, her yaştan insanın kullanabileceği şekilde bisikletler üreterek yaşamın her alanında bisiklet kullanımını özendirmeye çalışmaktadır. Bunlardan dikkat çekici olanlardan bir tanesi, bebek ve çocukları olan ebeveynler için tasarlanmış bisikletlerdir. Bebekler, 6–9 aylık oldukları yani dik şekilde oturmaya başladıkları dönemden itibaren anne ve babalarıyla beraber bisikletlerle kolaylıkla seyahat edebilmektedir. Bisikletlerin ve ön veya arkalarında bebek ve çocukların oturabileceği güvenli oturaklar yapılmıştır.

Aynı şekilde Hollandalıların alışverişlerini bisikletlerle kolaylıkla yapabilmelerini sağlayan kargo bisikletler de bulunmaktadır.

Hollanda’da yapılan seyahatlerin yaklaşık dörtte biri bisikletlerle yapılmaktadır.

Ayrıca, yapılan seyahatlerde bisiklet kullanım oranıyla birçok ülke arasında Hollanda ilk sıradadır.

2 yılında yıllık 1,5 milyon bisiklet satış rakamı olan Hollanda, şimdilerde yaklaşık yıllık 1 milyon satış ortalamasına sahiptir. Bu düşüsün en önemli nedeni bisiklet kiralama ve bisiklet paylaşımı uygulamalarının yaygınlaşmış olmasının önemli bir etkisi bulunmaktadır. Son yıllarda normal bisiklet satışlarının yanı sıra elektrikli bisikletler satışları konusunda da epey mesafe kat edilmiştir. Bazı yıllarda satış rakamları küçük oranlarda düşmüş olsa da satılan 10 bisikletten 3 tanesi elektrikli bisikletlerdir. 2016 yılı itibariyle satılan 930 bin bisikletin 270 bin âdeti elektrikli bisikletlerdir.

Yıllık olarak bir bisiklet kullanımının kişiye maliyeti 300 avro iken bir araba kullanmanın maliyeti ise yaklaşık 8500 avrodur. Hollanda hükümeti, bisiklet kullanımının ekonomik ve sosyal faydalarına dair daha fazla farkındalık oluşturarak önümüzdeki birkaç yıl içinde, vergisel teşviklerle beraber 200 bin yolcunun araçlarının yerine bisiklet ve elektrikli bisiklet kullanmayı tercih etmelerini planlamaktadır. Bu amaca ulaşabilmek için yerel, bölgesel ve merkezi hükümet olarak Hollanda, 2017–2020 yılları arasında 250 milyon avro bütçe ayırmıştır. Yapılması planlanan projelere özel sektörü de dâhil ederek bu bütçenin çok üzerinde bir kaynağı kullanacağı tahmin edilmektedir. Hâlihazırdaki birçok proje özel-kamu iş birliği içerisinde yürütülmektedir.

Bu hedef kapsamında, örneğin tren istasyonlarında, büyük bisiklet otoparkları oluşturulmuştur. Bu otoparklar aynı zamanda bir tamirhane, aksesuar mağazası ve bisiklet kiralama hizmetini de bisiklet sürücülerine de sağlayarak bisiklet ile ulaşımını kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda, kullanılan bisikletler GPS izleyici ile anlık olarak takip edilebilmektedir.

Hollanda, bisiklet paylaşımı ve bisiklet kiralama hizmetleri ile son yıllarda büyük bir atılım gerçekleştirmiştir. Bu uygulamalardan bazıları şu şekildedir:

Ülke çapında en bilinen bisiklet paylaşımı “OV-fiets” uygulamasıdır. Ülke genelinde, özellikle tren istasyonlarında olmak üzere yaklaşık 300 noktada geçerliliği bulunan bu uygulama ile günlük 3.85 avro (72 saate kadar, 72 saat sonrasında her ekstra gün için 5 avro) karşılığında bisikletler kiralanabilmektedir. Bu sistemi kullanabilmek için kullanıcıların yıllık 10 sent bir ücretle üye olmaları gerekmektedir. Üyelikle beraber kullanıcılar, toplu taşıma araçlarında kullanılan OV-chipkaart ile birleştirilerek tek bir kartla diğer ulaşım hizmetlerine erişebilmektedir. 2003 yılında başlayan bu uygulama 2014 yılında 1,5 milyondan fazla sürüş oranını yakalamıştır.

Dikkate değer diğer bir güzel bisiklet paylaşım uygulaması ise FlickBike‘dır. 1 avro/yarım saat ücretlendirmesi ile bisiklet kiralaması hizmeti yapmaktadır.

Elektrikli bisiklet kiralama şirketi Urbee ise kullanıcılara saatliği 2 avro, günlüğü ise 15 avro ücretlendirme tarifesi ile hizmet vermektedir. Şirket, elektrik bisiklet kullanıcıları için bir paylaşım networkü oluşturmak için kurulmuştur. Başkent Amsterdam’da kullanıcıları için bisiklet şarj istasyonları da kurmuştur.

Dünya çapında faaliyet gösteren Singapurlu oBike şirketi de Hollanda’da hizmet vermektedir. 15 dakikası 25 sentten başlayan fiyatlarla bisiklet kiralama seçenekleri sunmaktadır. Ayrıca 79 avro depozito almaktadır. Öğrenciler için depozito ücreti 49 avrodur.

Bir başka örnek Uw Deelfiets uygulamasıdır. Hollanda’da 25 farklı lokasyonda hizmet veren bu şirket, 1,38 avrodan başlayan fiyatlarla bisiklet kiralama hizmeti sunmaktadır. 150 bini aşkın abone bu hizmetten yararlanmaktadır.

Hello-Bike, uygulaması da Hollanda’da son zamanlarda hızlı büyüyen bir bisiklet paylaşım şirketidir. Amsterdam ve Leiden şehirlerinde faaliyet göstermektedir. 1 saat 1 avro, 4–12 saat 4 avro ve 12–24 saat için ise 6 avro fiyatlarıyla kullanıcılara hizmet vermektedir.

Hollanda’da faaliyet gösteren diğer bir bisiklet paylaşım uygulaması Swapfiets de hızlı ilerlemeye devam etmektedir. 2017 yılında yüzde 1600 oranında büyüyen bu şirket toplamda 50 bin müşteriye ulaşmış vaziyettedir. Hollanda’nın yanı sıra, Belçika, Almanya ve Danimarka’da da faaliyet göstermektedir. Swapfiets, aylık 15 avro (öğrencilere 12 avro) karşılığında bisiklet kiralama hizmeti vermektedir.

Son zamanlarda, 27 farklı ülkede ve 200 den fazla şehirde faaliyet gösteren Alman bisiklet paylaşım şirketi Next Bike Hollanda’da faaliyet göstermeye başlamıştır. Şu an için Hollanda’nın Maastricht ve Dordrecht şehirlerinde hizmet vermekte olup ileriki yıllarda Hollanda’nın tüm şehirlerinde faaliyet göstermeyi planlamaktadır. Saatlik, günlük, aylık ve yıllık kiralama seçenekleri sunmaktadır.

Paylaşım şirketi olmasa da bahsedilmesi gereken Hollandalı önemli bir bisiklet şirketi VanMoof’tur. Amsterdam merkezli bu şirket, Londra, Paris, Berlin, Tokyo, San Francisco, Taipei gibi dünyanın önemli şehirlerinde de faaliyet göstermektedir. VanMoof, güvenli sürüşü ve hırsızlara karşı korumalı bir hizmeti taahhüt etmektedir. Dâhili bir hırsız koruma sistemine sahiptir. Birden fazla normal ve elektrikli bisiklet seçeneği ile bisiklet severlere hitap etmektedir. Kullanıcılar, kendi tercihlerine göre bisikletlerin renklerini, vites sayısını, aksesuarlarını, kilit sistemlerini seçebilmekte ve sipariş verebilmektedir. Normal bisiklet fiyatları, 898 avrolardan başlamaktadır. Kullanıcılar, ilk başlangıçta 98 avro vermekte ve geri kalan kısmı için ise vites sayısına göre (3 veya 8) 25 veya 29 avro aylık taksit seçeneği ile bisikletlere sahip olabilmektedir. Şirket, elektrikli bisikletlerini ise 2500 avrolardan başlayan fiyatlarla satışa sunmaktadır.

Kaynaklar:

1) http://asociacionambe.es/wp-content/uploads/2014/12/European-Bicyle-Industry-and-Market-Profile-2017-with-2016-data..pdf

2) http://nextbike.nl/%20rel=#/nextbike

3) https://bicycledutch.wordpress.com/2018/01/30/new-underground-bicycle-parking-facility-in-maastricht/

4) https://bicycledutch.wordpress.com/2019/01/02/how-dutch-cycling-benefits-society/

5) https://hello-bike.net/

6) https://siliconcanals.nl/news/5-dutch-tech-startups-racing-to-revolutionise-the-bicycle-industry/

7) https://swapfiets.nl/

8) https://www.babboe.nl/bakfietsen/curve-mountain

9) https://www.bakfiets.nl/

10) https://www.donkey.bike/2017-bike-sharing-went-crazy/

11) https://www.dutchcycling.nl/images/downloads/Dutch-Cycling-Vision_EN.pdf