Storytelling

Bir izleyici kitlesini etkilemek, onların dikkatini çekmek ve bir mesaj iletmek söz konusu olduğunda, hiçbir şey hikaye anlatımının yerine geçemez. Ayrıca hikaye anlatmak, insanlığın çok eskiden beri süregelen bir yeteneği. Ancak hikaye anlatıcılığı sadece masallar veya anekdotlar anlatmakla ilgili değil. İletişim kurma, ikna etme ve ilham verme şeklinizi değiştirebilecek önemli bir beceri.

İngilizcesi “storytelling” olan hikaye anlatıcılığı, bir kitleyi etkilemek, bilgilendirmek veya eğlendirmek için kelimeler, görseller veya deneyimler aracılığıyla anlatılar aktarma sanatıdır. Böylece başkalarıyla bağlantı kurmamızı, mesajları etkili bir şekilde iletmemizi ve harekete geçmeye ilham vermemizi sağlar. İster kelimeler ister yazılı materyaller, görsel sunumlar veya sürükleyici deneyimler olsun, hikaye anlatmak insan iletişiminde ve ifadesinde önemli bir rol oynar.

İyi bir hikaye anlatıcısı olmanın pek çok faydası var. Örneğin hikayeleştirme yoluyla karmaşık ve soyut fikirler daha anlaşılır hale getirilir. Bu, kafa karıştırıcı bir bulmacayı parçalara ayırmak ve basitleştirilmiş bir biçimde sunmak gibidir. Bir diğer amaç ve fayda ise fikirleri besleyip şekillendirmesidir. İnsanlar arasında birlik duygusu uyandırmak, motivasyonu desteklemek farklı amaçları ve faydaları da vardır.

İş hayatından kişisel kariyerlerimize kadar hikaye anlatıcılığının önemi büyük. İşletmelerin dikkatini çekmek, duyguları şahlandırmak ve harekete geçmeye teşvik etmek için hikaye anlatma sanatında nasıl ustalaşacağınızı öğrenin!

Hikaye Anlatıcılığı Nedir?

Storytelling, yani hikaye anlatıcılığı insanlık tarihinin başlangıcından beri hayatlarımızın önemli bir parçası olmuştur. İnsanların dünyayı anlamasını ve daha derin anlamlar çıkarmasını sağlamıştır. Hikaye anlatımı için kullanılan teknikler o zamandan beri değişmiş olabilir, ancak izleyiciyle etkileşim kurma ve bağ kurma gücü aynı kalmıştır. En iyi konuşmacılar, aynı zamanda mesajlarını aktarabilmek için hikaye anlatımını kullanırlar, çünkü izleyicinin mesajınızı hatırlamasını sağlamanın en iyi yollarından biridir.

Hikaye anlatımı, bir hikayenin imgelerini ve öğelerini ortaya çıkarmak ve izleyicinin hayal gücünü teşvik etmek için sözcükler ve eylemler içeren etkileşimli bir sanat biçimidir. Her toplumda ve kültürde yer alan bir uygulama bu. Neden? Çünkü hikaye anlatma eylemi, memleketi, lehçesi veya kökeni ne olursa olsun herkesin anlayabileceği evrensel bir dildir. Dinleyicinin hayal gücünü harekete geçirir ve bir topluluk duygusu yaratır.

Hikaye anlatmak; bilgi, fikir, ürün veya diğer bilgilerin alıcıya uydurulmuş veya gerçek hikayelerle iletilmesiyle gerçekleşir. Hikayeyi kullanmak, bilginin mümkün olduğunca basit bir şekilde sunulmasını sağlar ve bu nedenle kolayca anlaşılabilir ve uzun süreli hafızada kalabilir.

Şirketler genellikle hikaye anlatımını bilgi yönetiminde ve çalışan eğitiminde, şirketin verilerini, değerlerini, hedeflerini veya bilgisini çalışanlara iletmek için kullanırlar. Çocuk ve yetişkin eğitimi ve gazetecilik alanları, hikaye anlatımını basitleştirilmiş veya örnek bir biçimde bilgi aktarmak için kullanırlar. Ve reklamcılık, özellikle içerik pazarlaması, hikayelerin duygusal etkilerinden yararlanmak için hikaye anlatımı biçimlerini kullanırlar.

Hikaye Anlatıcılığı Neden Önemlidir?

Hikaye anlatıcısı ve yazar Gary Green, insanların deneyimlerini paylaşmanın yalnızca bakış açısı geliştirmek açısından değerli olmadığını, aynı zamanda gelecekteki eylemlerimize rehberlik edebilecek önemli bilgileri hatırlamamıza yardımcı olabileceğini söylüyor. Mağara duvarlarına kazınmış antik mitlerden modern romanlara ve podcast’lere kadar hikayeler, insan bağlantısının, anlayışının ve büyümesinin can damarı. Tüm bunlara göre hikaye anlatıcılığının neden önemli olduğuna aşağıdaki maddeler ile bir göz atalım:

•   Hikaye anlatımı bağlantı kurmakla ilgilidir. Bireyler, topluluklar ve hatta nesiller arasındaki boşlukları kapatabilir. Hikayeler aracılığıyla ortak zemin, empati ve anlayış elde edebiliriz. İster kişisel anekdotlar paylaşmak ister bir işi tanıtmak için bir ekip olarak çalışmak olsun, hikaye anlatımı başka birinin yerine geçmemizi ve dünyayı farklı bir bakış açısıyla deneyimlememizi sağlar.
•   Hikaye anlatımının en derin faydalarından biri empati ve anlayışı geliştirme yeteneğidir. Başkalarının deneyimlerini dinledikçe farklı kültürler, inançlar, fikirler ve duygular hakkında fikir ediniriz.
•   Hikaye anlatımı, eski kültürleri korumamıza ve yeni kültürler inşa etmemize yardımcı olur. Hikayeler, nesiller boyunca aktarılan gelenekleri, görenekleri ve değerleri koruyarak kültürel miras için birer araç görevi görür.

Evet bunlar hikaye anlatıcılığının genel olarak öne çıkanları. Ancak konunun bir de iş hayatı kısmı var. Günümüzde artık sadece bir sorunu çözen bir ürün veya hizmete sahip olmak yeterli değil. İş dünyasında hikaye anlatımı, bir kitleyi bir ürün veya hizmet satın almaya ikna etmek için sık kullanılır. Bu yüzden hedef kitlenizle duygusal bir bağ kurma yeteneği, bugün kullanmanız gereken güçlü bir araç.

Hikaye Anlatıcılığının Temel Unsurları Nelerdir?

Hikaye anlatıcılığının gizli formülünü öğrenmeye hazır mısınız? Böyle bir şeyin olmadığını öğrenince üzülebilirsiniz. Ancak, bu zanaatta ustalaşmak ve daha iyi bir hikaye anlatıcısı olmak için öğrenmeniz gereken temel unsurlar var. Hikaye anlatımında çok sayıda unsur yer alır ve bunların hepsini tek bir makalede ele almak mümkün değildir; ancak biz bunları sıraladık. Buna göre öne çıkanlara aşağıda birlikte bakalım:

•   Mesaj: Mesaj, hikayeniz aracılığıyla hedef kitlenize ilettiğiniz amaç ve altta yatan fikir veya bilgidir. Hikayelerin genellikle hatırlanması ve aktarılmasının sebebi, onu duyanlarda yankı uyandıran bir alt mesaj olması. Hikaye anlatmanın gerçek amacı bir fikri iletmek, rehberlik sunmak, bilgelik aşılamak veya bir ders vermektir. Hikayeler, bilgiyi akılda kalıcı ve ilişkilendirilebilir bir şekilde iletmenin bir aracıdır.
•   Konu: Konu, izleyiciyi ana karaktere ve onun ulaşmaya çalıştığı hedefe bağlayan birbiriyle ilişkili olaylar dizisi olarak düşünülebilir. Tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi, bir hikaye hem mantıklı hem de ilgi çekici bir şekilde akmak için bir dizi olay örgüsüne dayanır.
•   Karakter: Karakterler, hikayenizin olay örgüsünden etkilenen yaşayan unsurlarıdır. Aslında, hikayeniz boyunca gerçekleşen olaylar, karakterlerinizin düşünme, hissetme, hareket etme ve bunlara tepki verme biçimleriyle tanımlanır.
•   Çatışma: İnsanlar veya toplum arasındaki mücadele… İzleyicinin bağlantıyı kurması ve hikayeyi anlaması için gerekli bağlamı ve duyguyu sağlamak önemlidir. Bu noktada çatışma, zıtlıklar, sorunlar öne çıkar.

Pazarlamada Hikaye Anlatıcılığı Nasıl Kullanılır?

Hikayeler söz konusu olduğunda, daha fazlasını anlatan markalar daha çok satar. Dünyanın en büyük markalarının bazılarının ortak özelliği budur. Pazarlamada hikaye anlatımı, tüketicilerin bir şeye neden önem vermeleri gerektiğini anlamalarına yardımcı olur.

Ayrıca iş hayatında sadece bir hikaye anlatmak yeterli değil; yankı uyandıran ve dikkat çeken bir hikaye gerekir. Bunu yapmanın harika bir yolu gerilim yaratmaktır. Bu gerilim, cevapsız sorular ve daha fazla öğrenme isteğiyle izleyicileri çeker. İzleyicilerinizi şaşırtmak da onları çekmenin harika bir yoludur.

Başka bir yol da “göster, anlatma”dır. Burada hikayenizi canlandıran ayrıntılarla izleyicilerinizi büyülersiniz. Reklamınıza ayrılmış tam bir paragrafa bile ihtiyacınız yoktur. Örneğin Apple, genellikle kendi telefonlarından çekilen bazı profesyonel fotoğraflar için “iPhone ile çekildi” ifadesini kullanıyor. Yani marka, kamerasının ne kadar muhteşem olduğunu “anlatmıyor”, bunun yerine doğrudan “göstermeyi” tercih ediyor.

Bir diğer örnek: Hikaye anlatımı yalnızca anlattığınız hikaye değildir; izleyicilerinizin nasıl tepki verdiği ve etkileşime girdiğidir. Mesela pek çok sosyal medya fenomeni, doğrudan izleyiciye hitap ederek bir etkileşim duygusu yaratıyor. Telefonlarından izleyen seyircilere el çakmak için elini bile uzatıyor. Hatta bu ilişkiyi güçlendirmek için yorumlara bile cevap veriyor.

Etkili Hikaye Anlatıcılığı İçin İpuçları

•   Hedef kitlenizi tanıyın. Anlatabileceğiniz birçok hikaye türü vardır. Hedef kitleye bağlı olarak bazı hikayeler diğerlerinden daha iyi karşılanacaktır. Hedef kitleniz hakkında ne biliyorsunuz? Hangi bağlam ipuçlarını veya bilgileri toplayabilirsiniz? Hikayenizi hedef kitlenize göre nasıl ayarlayıp şekillendireceksiniz? Bunlara şeffaf ve gerçekçi yanıtlar arayın.
•   Hikayenizin amacını düşünün. Her hikayenin, farkında olsanız da olmasanız da, bir tür amacı vardır. En iyi hikaye anlatıcıları, hikayelerini istenen amacı verecek şekilde anlatır. Hedef kitlenizi düşünün ve amacınızı düşünün. Hedef kitlenize hangi mesajı göndermek istiyorsunuz?
•   Doğru zamanı ve doğru yeri seçin. Hikayeler için her ortam uygun olmayabilir. Her hikaye anlatma deneyiminin doğru zamanı ve yeri vardır. Hikayeyi ne zaman ve nerede anlatmak istediğinize uygun olup olmayacağını anlamak için duygusal zeka becerilerinize güvenin.
•   Açık ve öz olun. Okuyucunun veya dinleyicinin anlaması için hangi ayrıntıların önemli olduğunu kendinize sormayı deneyin. Hikaye için kritik değillerse, neden bunları dahil ediyorsunuz? Bunlara yanıt verin ve öykünüzü sadeleştirin.
•   Hikayenize kişisel ayrıntıları dahil etmenin yollarını düşünün. Kendi hayatınızla ilgili kişisel ayrıntıları paylaşmak savunmasız ve bazen korkutucu gelebilir. Ama mesele şu: Gerçek hayat hikayeleri etkilidir.
•   Vücut dilinizin farkında olun. Bu, izleyicilerinize tavrınız, tutumunuz ve ulaşılabilirliğiniz hakkında mesajlar gönderebilir. Örneğin eğer halk önünde konuşma becerileriniz üzerinde çalışıyorsanız ama asla göz teması kurmuyorsanız, izleyicileriniz sizinle bağ kuramayabilir.
•   Sık sık pratik yapın. Özünde, pratik öğrenmekle ilgilidir. Deneme yanılma, neyin işe yaradığını (ve neyin yaramadığını) anlamakla ilgilidir.